پیشینۀ فرآیند اشتقاق از دیدگاه دانشمندان مسلمان
author
Abstract:
هرگاه از مسائل زبانی و مباحث پیرامون آن سخن به میان می آید، توجه اهل فن و علاقه مندان به آراء و مکاتب غرب حلب می شود. کارکرد و دستاورد غریبان در این زمینه اگرچه بسیار گسترده و عمیق بوده است، اما دلیل موجهی برای نادیده انگاشتن بحثهای زبانی در میان دانشمندان شرقی و به ویژه اندیشمندان اسلامی نمی باشد، که البته تاکنون به هر دلیلی به طور جدی به آن پرداخته نشده است. چنانچه گذری بر این مباحث داشته باشیم، در خواهیم یافت که کم نیستند صاحبان اندیشه و نظر که دست کم در یکی چند از مباحث زبانی و کلامی کاری در خور ارائه نکرده باشند. چنانچه که بررسی در گستره این خواستار همت والا و نیازمند پشتکار و حوصله بسیار است، تا شاید بتوان از این پیکره پراکنده به شناختی پویا و منسجم دست یافت که ما را به سوی بسیاری از مسائل زبانی که امرو نیز تازگی دارند و یا می توانند مطرح شوند، رهنمون باشد آنچه در پی می آید، چکیده تلاشی است در این راستا که شادی جرقه انگیزه ای شود برای پژوهش بیشتر. از بحث هایی که در میان دانشمندان صدر اسلام مطرح بوده، بحث مناسبت طبیعی میان الفاظ و معنای آن در حالت بسط و ترکیب و دگرگونی صورت ها و ساخت آنها بوده است. در این مناسبت طبیعی از دلالت های ذاتی و اکتسابی و ارتباط آنها سخن به میان آمده است. دلالت اکتسابی دگرگونی در توان دلالت ذاتی و اصلی است، و حقیقت تفاوت میان این دو دلالت را با تمام ضرایب آن نمی توان دریافت، مگر با بررسی اصول الفاظ و نحو وضع آنها و همچنین میزان کاربرد و روند دگرگونی آن الفاظ، و این چنین بود که بحث اشتقاق و انواع آن مطرح شد.
similar resources
بازخوانی دیدگاه های دانشمندان مسلمان در معنا و اشتقاق «ربّ»
با توجه به اهمیت و جایگاه محوری اسم «ربّ» در نظام معنایی قرآن کریم، در این مقاله با نگاهی تاریخی ـ انتقادی به بازخوانی دیدگاه های دانشمندان مسلمان در مورد واژه «ربّ» و اشتقاق و معنای آن پرداخته می شود؛ تا ضمن دستیابی به تصویری روشن از روش های مورد استفاده در معناشناسی واژگان قرآنی و نتایج حاصل از آن، نقاط قوت و ضعف آن ها آشکار گردد و زمینه استفاده از روش های روزآمد جهت رفع نارسایی های موجود فراهم...
full textشیوه های احراز وثاقت متن قرآن از دیدگاه دانشمندان مسلمان
احراز وثاقت هر متنی اعم از آسمانی و غیر آسمانی، شرط نخست برای اعتبار فهم مخاطب است. این احراز در گرو عناصری متعدد از جمله حصول اطمینان به بقای متن بدون کاهش و افزایش یا تغییر و تبدیل در اجزای آن است. وثاقت متن قرآن در مقام بقا، با سه شیوة «ابطال تغییر در متن» «تدارک تغییر متن» و «تفکیک در اجزای متن» احراز شده است. شیوة نخست با دو اهرم ایجایی در اثبات تحریف ناپذیری قرآن و سلبی در ابطال ادلة تحری...
full textمعرفت شناسی حقوقی و اخلاقی از دیدگاه دانشمندان مسلمان
حق و تکلیف، ممنوع و مجاز، و خوب و بد مهم ترین مفاهیمی اند که در فلسفۀ ارزش و به ویژه در فلسفۀ حقوق و اخلاق محور گفت و گو قرار می گیرند. یکی از عمده ترین جنبه های بحث از آنها جنبۀ معرفت شناسانه است. پرسش اصلی در این پژوهش ناظر به منشأ گزاره های حقوقی و اخلاقی است. آیا این گزاره ها ملاک صدقِ واقعی و خارجیِ مستقیم دارند؛ یا منشأ مستقیم آنها چیزی جز تصمیم، جعل و صلاحدید صاحبان تصمیم و قرارداد نیست؟ ط...
full textشیوه های احراز وثاقت متن قرآن از دیدگاه دانشمندان مسلمان
احراز وثاقت هر متنی اعم از آسمانی و غیر آسمانی، شرط نخست برای اعتبار فهم مخاطب است. این احراز در گرو عناصری متعدد از جمله حصول اطمینان به بقای متن بدون کاهش و افزایش یا تغییر و تبدیل در اجزای آن است. وثاقت متن قرآن در مقام بقا، با سه شیوة «ابطال تغییر در متن» «تدارک تغییر متن» و «تفکیک در اجزای متن» احراز شده است. شیوة نخست با دو اهرم ایجایی در اثبات تحریف ناپذیری قرآن و سلبی در ابطال ادلة تحری...
full textبداهت تصورات حسی نزد دانشمندان مسلمان
واژة «بداهت» در عرف و در دانش منطق به صورت مشترک لفظی به دو معنای متفاوت به کار می رود؛ در عرف به معنای نسبی روشن و مأنوس استعمال می شود و لی در اصطلاح منطق مفهومی نفسی دارد و به معنای ادراک غیر مسبوق به ادراکات پیشین و غیر مأخوذ از آنها به کار می رود. در بحث از بداهت تصورات حسی، مفهوم دوم به کار می رود. بداهت تصورات حسی توسط فخر رازی به صورت مسألة منطقی تدوین شد و نزد دانشمندان متأخر مورد بحث ...
full textMy Resources
Journal title
volume 4 issue 9.10
pages 105- 123
publication date 2000-02-20
By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.
Keywords
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023